Τόπος
Η παρούσα διπλωματική μελετά τα τελευταία 2,5χλμ του Κηφισού ποταμού, από τη συμβολή του με την οδό Πειραιώς, έως την εκβολή του στο Φαληρικό όρμο.
Για τις ανάγκες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, πραγματοποιήθηκε η ανέγερση του υπερυψωμένου αυτοκινητόδρομου της Λ. Κηφισού πάνω από το εγκυβωτισμένο ποτάμι, με σκοπό τη σύνδεση της Αθήνας με το Φαληρικό όρμο που φιλοξένησε μέρος των αθλητικών εγκαταστάσεων. Τα ολυμπιακά έργα, περιελάμβαναν πέραν του αυτοκινητοδρόμου, την καταστακευή του ανισόπεδου κόμβου επί της συμβολής της Λ. Κηφισού με την Ποσειδώνος, καθώς και το αντιπλημμυρικό έργο της εκβολής του Κηφισού στη θάλασσα. Έτσι, ο Κηφισός ορίστηκε ως άξονας υποδομών και κίνησης αυτοκινήτων, εντίνοντας ακόμη περισσότερο το σκληρό όριο μεταξύ πόλης και ακτογραμμής.
Στρατηγική
Η περιοχή μελέτης χωρίζεται σε 4 ζώνες βάσει του υπάρχοντος προγράμματος και της σχέσης του Κηφισού με τον αστικό ιστό:
α. η ζώνη των βιομηχανικών και εμπορικών κτηρίων επί της συμβολής του Κηφισού με την Πειραιώς και τις γραμμές του ΗΣΑΠ
β. η ζώνη της “αθηναϊκής γειτονιάς” των δήμων Ν.Φαλήρου και Μοσχάτου με τον πυκνό ιστό πολυκατοικιών εκατέρωθεν του Κηφισού
γ. η ζώνη των υποδομών και των δικτύων με το δαχτυλίδι επί της συμβολής του Κηφισού με τη Λ.Ποσειδώνος, όπου το ποτάμι υπογειοποιείται
και δ. η ζώνη του παραλιακού μετώπου με το αντιπλημμυρικό έργο της εκβολής του Κηφισού.
Πρόγραμμα
Η ανάγνωση του Κηφισού γίνεται μέσα από τη διπλή του ταυτότητα: ο Κηφισός ως υποδομή (αυτοκινητόδρομος) και ο Κηφισός ως φυσικό στοιχείο (νερό). Το πρόγραμμα που προτείνεται ανταποκρίνεται σε αυτή τη δυαδικότητα, μέσα από 4 επεμβάσεις (μία για κάθε ζώνη) που αποτελούν ταυτόχρονα υποδομές και χώρους αναψυχής. Οι επεμβάσεις που αφορούν στον αυτοκινητόδρομο συνδιάζουν χώρους στάθμευσης (parking) και πράσινο υπό τη μορφή βοτανικών κήπων, ενώ οι επεμβάσεις που αναφέρονται στο νερό, αφορούν στην κίνηση των πεζών και πολλαπλά προγράμματα αναψυχής.
Επεμβάσεις
1. The Station Plaza: Στην πρώτη ζώνη προτείνεται ένας νέος σταθμός ΗΣΑΠ κάτω από τον αυτοκινητόδρομο, ο οποίος σχεδιάζεται με κάποιες βασικές παραδοχές. Υποστηρικτικά σχεδιάζεται μια πλατεία με στεγασμένο χώρο στο κενό Ο.Τ. 29-30 με υπόγειο χώρο στάθμευσης και δύο glasshouses , μέσα από τα οποία γίνεται η κατακόρυφη κυκλοφορία. Η πλατεία λειτουργεί πέρα από σημείο προσπέλασης και κυκλοφορίας, ως δεξαμενή υποδοχής αστικών δραστηριοτήτων (υπαίθριες αγορές, συναυλίες, εκθέσεις) γειτνιάζοντας με δύο σημαντικά κτίρια βιομηχανικής κληρονομιάς: τον ΑΗΣ Φαλήρου (με μελλοντικό πλάνο μετατροπής σε μουσείο) και το “Σχολείον” που χρησιμοποιείται σήμερα από το Εθνικό Θέατρο.
2. The Leisure Nodes: Οι 3 υπάρχουσες πεζογέφυρες που συνδέουν τους δήμους Ν. Φαλήρου και Μοσχάτου κάτω από τον αυτοκινητόδρομο και πάνω από το ποτάμι, επανασχεδιάζονται ως κόμβοι κίνησης πεζών και ποδηλάτων με επιπρόσθετο πρόγραμμα αναψυχής. Έτσι οι 3 γέφυρες μετατρέπονται σε ένα club, μια πλατφόρμα κολυμβητικών δεξαμενών και ένα cinema αντίστοιχα.
3. The Tropical Parking: Ο υπολειμματικός χώρος στο εσωτερικό του δαχτυλιδιού που λειτουργεί σήμερα ως υπαίθριος χώρος στάθμευσης για το Σ.Ε.Φ, μετατρέπεται σε κλειστό κτίριο με πολλαπλά επίπεδα στάθμευσης, στο εσωτερικό του οποίου βρίσκεται ένας βοτανικός κήπος με είσοδο για το κοινό στη στάθμη του δρόμου, φιλοξενώντας 3 glasshouses και συμπληρωματικούς χώρους μελέτης της γεωπονίας (βιβλιοθήκη, αίθουσα εκθέσεων κλπ). Η υψηλή ανάγκη άδρευσης των glasshouses καλύπτεται από τον ίδιο τον Κηφισό, ο οποίος επανέρχεται στην επιφάνεια του εδάφους ως δεξαμενή νερού.
4. The Aquatic Promenade : Το υδραυλικό έργο της εκβολής του Κηφισού μετατρέπεται, πέρα από έργο υποδομής, σε μια στεγασμένη γραμμική προβλήτα με εγκάρσια πλατώματα προγράμματος αναψυχής: υποδομές και εργαστήρια fish farming, εστιατόριο & fish market, σχολή καταδύσεων & φυσικές κολυμβητικές δεξαμενές. Στην απόληξη του έργου το στέγαστρο μετατρέπεται σε προσβάσιμη εξέδρα ηλιοθεραπείας και καταδύσεων στα νερά του Σαρωνικού.
Η διπλωματική εργασία οραματίζεται τη μετατροπή του παρηκμασμένου άξονα υποδομών του Κηφισού από ένα “μπρουταλιστικό θρίλερ”, σε έναν τόπο απρόσμενων χώρων αναψυχής και διασκέδασης με υπερτοπικό χαρακτήρα.
