ARC_E607 Ειδ. Κεφ. Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής 7
Ακαδημαϊκό έτος 2020-2021
Βασιλική Πετρίδου
Από που πηγάζει η «έμπνευση»; Παραδείγματα και αντιστοιχίες.
Ανάμεσα στο αφηρημένο και το συγκεκριμένο, ανάμεσα σε αυτό που σκεφτόμαστε και σε αυτό που έχει ήδη υπάρξει, εντοπίζονται πολλές φορές κοινά στοιχεία και ομοιότητες, που συνδέουν μεταξύ τους διαφορετικούς δημιουργούς, διαφορετικές εποχές, διαφορετικές καταστάσεις. Ο Charles Baudelaire, στο ποίημα Correspondances (Les Fleurs du Mal, 1857) αναφέρεται στον ποιητή ως τον διαμεσολαβητή ανάμεσα στη Φύση και τον άνθρωπο, ως εκείνον δηλαδή που αποδέχεται ως πηγή της έμπνευσής του τις Αντιστοιχίες που συνδέουν τους δύο κόσμους. Στις Αντιστοιχίες ανάμεσα στην αρχιτεκτονική του και σε εκείνη του Étienne-Louis Boullée αναφέρεται και ο Aldo Rossi ο οποίος υπογραμμίζει ότι η αρχιτεκτονική είναι μια «λογική κατασκευή» αλλά η σύνδεση της απόλυτης καθαρότητας του αρχιτεκτονήματος με το συναίσθημα, όπως επιχείρησε ο Γάλλος αρχιτέκτονας, ενισχύει τη σημασία των μπωντλερικών Αντιστοιχιών.
Από που πηγάζει λοιπόν η «έμπνευση»; Ποιοι είναι οι δρόμοι που πρέπει να αναζητήσουμε για να βρούμε τα στοιχεία των αποφάσεων μας; Ποια είναι τα ίχνη που συνειδητά ή ασυναίσθητα ακολουθούμε; Το μάθημα θα ερευνήσει την κατασκευή διαλόγων και αντιστοιχιών ανάμεσα σε διαφορετικούς δημιουργούς και διαφορετικά πεδία. Θα προσπαθήσουμε να αναγνωρίσουμε τις αντιστοιχίες που εμφανίζονται ανάμεσα σε διαφορετικές προτάσεις, όταν η μια αναφέρεται στην άλλη και να αντιληφθούμε τις ενδεχόμενες αλληλοεπιδράσεις τους.
Μερικά ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν είναι: Πως και από που εκκινεί η αναζήτηση παραδειγμάτων; Ποια είναι η βαρύτητα αυτών των παραδειγμάτων και πως αναλύονται οι επιρροές τους; Ποιες μπορεί να είναι οι αντιστοιχίες που εγκαθίσταται ανάμεσα σε δύο αρχιτέκτονες/καλλιτέχνες που βλέπει ο ένας το έργο του άλλου; Υπάρχουν κοινά σημεία έναρξης, κοινά ερωτηματικά και σε τι διαφέρουν ή μοιάζουν οι απαντήσεις; Πως διατυπώνεται ο διάλογος ανάμεσα τους;
Υπάρχουν αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, θεωρητικοί των τεχνών που έχουν διατυπώσει αυτές τις αναζητήσεις τόσο μέσα σε κείμενα όσο και μέσα στα ίδια τους τα έργα. Η ματιά του ενός προς το έργο του άλλου εμφανίζεται έτσι με συγκεκριμένο τρόπο και επιτρέπει την κατανόηση των εναρκτήριων αποριών αλλά και των σχέσεων που θεμελιώνονται με στόχο τη διατύπωση νέων προτάσεων. Πολλές φορές υπάρχει ένας δεσμός θαυμασμού, άλλοτε μια ματιά πιο διερευνητική, ίσως αντιθετική, που επιτρέπει μεν τη δημιουργία μιας πρότασης που ξεκινά από το παράδειγμα αλλά δεν επιτρέπει άμεσα την αναγνώρισή του. Θα αναφερθούμε σ’ αυτές τις περιπτώσεις όπου οι αναλογίες που εγκαθίστανται δεν είναι απλές αντιγραφές αλλά κυρίως ιδεατές μιμήσεις.
Στόχος του μαθήματος είναι η αναζήτηση της εκκίνησης των διαλόγων, οι αντιστοιχίες που ενεργοποιούνται καθώς και οι εκδηλώσεις τους στη σύγχρονη τέχνη και αρχιτεκτονική.
Σε κάθε ενότητα θα δίδεται ενδεικτική βιβλιογραφία και αρθρογραφία.
Αξιολόγηση
Οι φοιτητές/φοιτήτριες θα κληθούν να εκπονήσουν μια εργασία που θα περιλαμβάνει τα παρακάτω δύο μέρη:
Μέρος 1ο : να επιλέξουν ένα ζεύγος αρχιτεκτόνων/καλλιτεχνών και αφού εντοπίσουν τις επιρροές του ενός προς στον άλλον να τις σχολιάσουν μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα (η εργασία αυτή θα παρουσιαστεί μέσα στην τάξη).
Μέρος 2ο: να επιλέξουν έναν αρχιτέκτονα/καλλιτέχνη ο οποίος είναι το δικό τους αρχιτεκτονικό (θεωρητικό ή/και σχεδιαστικό) παράδειγμα και να εστιάσουν στις αντιστοιχίες τους με το έργο του.
Οι φοιτητές/τριες θα αξιολογηθούν : α) με την τακτική παρακολούθηση και την ενεργό συμμετοχή στο μάθημα, β) με την παρουσίαση μέσα στο μάθημα του 1ου μέρους της εργασίας γ) με την παράδοση της τελικής εργασίας που θα περιλαμβάνει το 1ο και το 2ο μέρος και θα πληροί όλες τις προϋποθέσεις συγγραφής μιας επιστημονικής εργασίας (περίπου 6.000 λέξεις).
Το μάθημα θα γίνεται κάθε Πέμπτη 11.00-13.00 διαδικτυακά.